تصویری از منطقه گسلی ژرف بالارود، شمال اندیمشک، جنوب ‌باختر ایران

نویسنده

  • حسین حاجی‌علی‌بیگی استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم‌زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده مقاله:

منطقه گسلی ژرف بالارود با روند خاوری- باختری بخشی از گسل جبهه کوهستانی در شمال اندیمشک است که منطقه لرستان (در شمال) را از منطقه فروافتادگی دزفول (در جنوب) جدا می‌کند. این ساختار به صورت یک منطقه گسلی، تاقدیس‌های زیرسطحی و سطحی را تحت تأثیر قرار داده است. در این پژوهش، برای برخی از این تاقدیس‌ها، بر پایه اطلاعات چاه، مقطع لرزه‌نگاری بازتابی تفسیر‌شده و برداشت صحرایی، مقطع عرضی رسم شد. از این مقاطع برای تحلیل هندسی تاقدیس‌ها و تعیین الگوی دگرریختی و زمین‌ساختی این منطقه گسلی استفاده شد. تاقدیس‌ها با طولی کمتر از 100 کیلومتر، دارای آرایش پوششی و انواع سازوکار چین‌خوردگی، شامل جدایشی، انتشار گسلی و خم گسلی هستند. این تغییر سبک دگرشکلی و گوناگونی چین‌خوردگی به بود و یا نبود افق‌های جدایشی حدواسط، حضور و چگونگی عملکرد منطقه گسلی بستگی دارد و در کنترل آن است. چین‌ها نامتقارن، غیرهارمونیک، غیراستوانه‌ای، پیچیده، با همگرایی به جنوب‌ باختر و سطح محوری‌ هلی‌کوییدالی هستند. تاقدیس‌های لرستان نسبت به فروافتادگی دزفول بیشتر چین‌ خورده هستند و کوتاه‌شدگی به نسبت بیشتری یافته‌اند. حرکت امتدادلغز با مؤلفه چپ‌گرد گسلش پی‌سنگی، سطح گسل را به فرم هلی‌کوییدالی در آورده است. شناسایی سازوکار متفاوت تاقدیس‌ها حدفاصل سه مدل اصلی چین‌خوردگی مرتبط با گسلش و نتایج تعیین سبک هندسه آنها این فرم را تأیید می‌کند. سوی کلی شیب گسل به سوی شمال است و با افزایش ژرفای شیب به تدریج افزایش می‌یابد تا نزدیک پی‌سنگ، قائم یا نیمه قائم می‌شود. گسل در یک سامانه راندگی از نوع شیبراهه فرودیواره با همگرایی مایل قرار گرفته که با عضو دیگر این سامانه (منطقه گسلی راست‌گرد کازرون)، در حاکمیت زمین‌ساخت دندانه‌ای ناشی از همگرایی زبانه صفحه عربی است. در طول شیبراهه یک منطقه انتقالی شکل می‌گیرد که بسیاری از فرایندهای زمین‌شناسی ساختمانی و سازوکار‌های زمین‌ساختی در طول این بخش با یکدیگر متفاوت است. منطقه گسلی بالارود پیوسته نیست بلکه آرایش پوششی دارد و احتمالاً با گسل‌های برشی پی‌سنگی بسیاری (مانند گسل α، به موازات تاقدیس کبیرکوه) بریده و جا‌به‌جا شده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ریزساختار در پهنه‏ های میلونیتی جنوب سلماس (شمال باختر ایران)

مجموعه دگرگونی جنوب سلماس که در شمال ‏باختری‌ترین بخش از پهنه ساختاری سنندج- سیرجان جای گرفته ‌است، دربردارنده سنگ‌های گوناگون با درجه دگرگونی و دگرشکلی متفاوت است. این پژوهش با استفاده از مشاهدات صحرایی و مطالعات کانی‌شناسی و سنگ‌نگاری، به توصیف و تفسیر ریزساختاری گستره می‏پردازد. واحدهای سنگی گستره بر پایه سنگ مادر به سه دسته سنگ‌های متابازیتی، سنگ‌های کوارتز- فلدسپاری و سنگ‌های مرمری تقسیم م...

متن کامل

نقش ساختارهای تراکششی در جایگیری پهنه‌های سیلیسی طلادار در جنوب باختر سبلان، شمال باختر ایران

فلات آذربایجان دارای تنوع ریخت‌شناسی و انواع کانی‌سازی‌هاست که هر دو آنها تحت تأثیر رژیم ساختاری حاکم بر منطقه هستند. این رژیم از زمان برخورد صفحه عربی با اورازیا شروع شده و تا زمان حاضر ادامه دارد. گسل‌های راستا‌لغز مهم‌ترین عامل تغییرات ساختاری و شکل‎دهنده پهنه‌های مختلف کششی و فشارشی و مظاهر مختلف این پهنه‌ها در آذربایجان هستند. گسل‌های چیره دارای روند شمال باختری- جنوب خاوری و بیشتر دارای س...

متن کامل

تکوین ساختاری پهنه گسلی آشخانه در شمال ‌باختر کپه‌داغ (شمال‌ خاور ایران)

پهنه گسلی آشخانه با امتداد خاوری- باختری تا شمال‌ باختری- جنوب‌ خاوری در بخش شمال‌ خاور ایران میان پهنه‌های زمین‌ساختی البرز و کپه­داغ جای گرفته است. در هشت پیمایش عمود بر پهنه گسلی ویژگی‌های هندسی و نشانگرهای جنبشی مانند ساختار S-C، چین­های نامتقارن، خطوط لغزشی و پله‎های گسلی اندازه‌گیری شد. با رسم نمودارهای استریوگرافی عناصر ساختاری و رسم مقاطع عرضی، پهنه گسلی آشخانه سازوکار چیره وارون با مؤل...

متن کامل

محیطهای رسوبی و چینه‌‌نگاری سکانسی سازندهای کژدمی و سروک در شمال باختر فارس، جنوب باختر ایران

سازند‌های کژدمی و سروک (گروه بنگستان) به طور عمده از سنگهای کربناتی تشکیل شده‌اند. به منظور بررسی رخساره‌ها، محیطهای رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی سازندهای یاد شده  در شمال باختری فارس، 4 برش چینه‌نگاری برداشت شده است که شامل برشهای نمک کنگان، خارتنگ، خورموج (فارس ساحلی) و شاه‌نشین (فارس نیمه ساحلی) هستند. رخساره‌های کربناتی سازندهای کژدمی و سروک در کمربندهای رخساره‌ای پهنه کشندی (A)، تالاب (B)، س...

متن کامل

تحلیل مزوسکوپی و میکروسکوپی روند دیرینه تنش و واتنش با استفاده از دوقلوییe- و محور c- کلسیت‌های آینه‌های گسلی و خش‌لغزهای گسلی فروبوم دشت ارژن، جنوب باختر ایران

فروبوم دشت ارژن با جهت شمال خاور در 65 کیلومتری باختر شیراز در اثر فعالیت قطعه‌هایی از گسل فعال کره‌بس تشکیل شده است. این فروبوم کششی بخشی از کمربند چین‌خورده ساده‌ زاگرس است که به وسیله سامانه گسل مرزی ارژن خاوری و باختری و عمود بر طاقدیس کوه شاه‌نشین و سلامتی دربرگرفته شده است. نمونه‌برداری جهت‌دار از آینه‌های گسلی دو گسل مرزی برای بازسازی سوگیری دیرینه تنش در تشکیل فروبوم دشت ارژن انجام شده ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 25  شماره 97

صفحات  313- 328

تاریخ انتشار 2016-12-01

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023